علائم پایین بودن پلاکت خون

علائم پایین بودن پلاکت خون + علت و درمان و راههای پیشگیری از آن در سایت پرشین زی . امیدواریم که این مطلب مورد توجه شما قرار گیرد.

پایین بودن پلاکت خون که به آن ترومبوسیتوپنی نیز گفته می‌شود، می‌تواند علائم مختلفی را در فرد ایجاد کند. این علائم معمولاً زمانی بروز پیدا می‌کنند که تعداد پلاکت‌ها به طور قابل توجهی کاهش یابد. برخی از شایع‌ترین علائم پایین بودن پلاکت خون عبارتند از:

کبودی‌های غیرمعمول: کبودی‌های به رنگ‌های آبی، بنفش یا قهوه‌ای روی پوست که بدون ضربه یا آسیب ظاهر می‌شوند. این کبودی‌ها معمولاً به شکل لکه‌های کوچک و مسطح هستند و ممکن است در هر نقطه‌ای از بدن ظاهر شوند.

خونریزی از بینی و لثه: خونریزی از بینی و لثه بدون دلیل مشخص می‌تواند نشانه‌ای از پایین بودن پلاکت خون باشد.

خونریزی شدید قاعدگی: در زنان، خونریزی شدید و طولانی مدت در دوران قاعدگی می‌تواند به دلیل پایین بودن پلاکت خون باشد.

وجود خون در ادرار یا مدفوع: وجود خون در ادرار یا مدفوع نیز می‌تواند نشانه‌ای از پایین بودن پلاکت خون باشد.

خستگی و ضعف: در برخی موارد، پایین بودن پلاکت خون می‌تواند باعث خستگی و ضعف شود.

پتشی: لکه‌های قرمز یا بنفش کوچک روی پوست که به دلیل خونریزی های کوچک در زیر پوست ایجاد می‌شوند.

در صورت مشاهده هر یک از این علائم، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا علت آن مشخص شود.

آشنایی با پایین بودن پلاکت خون

پلاکت‌ها سلول‌های کوچک و بی‌رنگی هستند که در مغز استخوان تولید می‌شوند و نقش مهمی در لخته شدن خون و جلوگیری از خونریزی دارند. وقتی تعداد پلاکت‌ها در خون کمتر از حد طبیعی باشد، این وضعیت به عنوان “پایین بودن پلاکت خون” یا “ترومبوسیتوپنی” شناخته می‌شود.

تعداد طبیعی پلاکت در خون بین ۱۵۰،۰۰۰ تا ۴۵۰،۰۰۰ در هر میکرولیتر است. اگر تعداد پلاکت‌ها به کمتر از ۱۵۰،۰۰۰ در هر میکرولیتر برسد، فرد مبتلا به پایین بودن پلاکت خون در نظر گرفته می‌شود.

پایین بودن پلاکت خون می‌تواند به دلایل مختلفی مانند مشکلات مغز استخوان، بیماری‌های خودایمنی، عفونت‌ها، برخی داروها و بزرگی طحال رخ دهد. این وضعیت می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد، اما در کودکان و سالمندان شایع‌تر است.

علل پایین بودن پلاکت خون

پایین بودن پلاکت خون می‌تواند علل مختلفی داشته باشد که به طور کلی به سه دسته تقسیم می‌شوند:

کاهش تولید پلاکت: در این حالت، مغز استخوان به اندازه کافی پلاکت تولید نمی‌کند. این مشکل می‌تواند به دلیل بیماری‌هایی مانند سرطان خون، کم خونی آپلاستیک، عفونت‌های ویروسی (مانند HIV، هپاتیت C و سرخک)، کمبود ویتامین B12 یا فولات، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی یا مصرف برخی داروها (مانند داروهای شیمی درمانی) باشد.

افزایش تخریب پلاکت: در این حالت، پلاکت‌ها با سرعت بیشتری نسبت به تولید آنها در مغز استخوان تخریب می‌شوند. این مشکل می‌تواند به دلیل بیماری‌های خودایمنی (مانند پورپورای ترومبوسیتوپنیک ایمنی)، بزرگی طحال، عفونت‌های باکتریایی و مصرف برخی داروها باشد.

توزیع غیرطبیعی پلاکت: در این حالت، پلاکت‌ها به طور نامناسب در بدن توزیع می‌شوند. این مشکل می‌تواند به دلیل بزرگی طحال یا سندرم HELLP (یک عارضه نادر در دوران بارداری) باشد.

تشخیص علت پایین بودن پلاکت خون بسیار مهم است زیرا درمان به طور مستقیم به علت زمینه‌ای بستگی دارد.

درمان پایین بودن پلاکت خون

درمان پایین بودن پلاکت خون به علت زمینه‌ای آن بستگی دارد. در برخی موارد، پایین بودن پلاکت خون خفیف است و نیازی به درمان ندارد. اما در موارد شدید، ممکن است نیاز به درمان‌های پزشکی باشد.

درمان علت زمینه‌ای: اگر پایین بودن پلاکت خون به دلیل یک بیماری زمینه‌ای مانند کم خونی آپلاستیک یا بیماری خودایمنی باشد، درمان بیماری زمینه‌ای می‌تواند به افزایش تعداد پلاکت‌ها کمک کند.

داروها: در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها، ایمونوگلوبولین داخل وریدی یا داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی را برای افزایش تعداد پلاکت‌ها تجویز کند.

تزریق پلاکت: در موارد شدید پایین بودن پلاکت خون که با خونریزی فعال همراه است، ممکن است نیاز به تزریق پلاکت باشد.

جراحی: در برخی موارد، مانند بزرگی طحال، ممکن است نیاز به جراحی برای برداشتن طحال باشد.

عوارض پایین بودن پلاکت خون

پایین بودن پلاکت خون می‌تواند عوارض جدی را به دنبال داشته باشد، به خصوص اگر تعداد پلاکت‌ها به شدت کاهش یابد. برخی از عوارض پایین بودن پلاکت خون عبارتند از:

خونریزی شدید: پایین بودن پلاکت خون می‌تواند باعث خونریزی شدید و کنترل نشده شود، به خصوص در مغز، دستگاه گوارش و ریه‌ها. این خونریزی می‌تواند تهدید کننده زندگی باشد.

کم خونی: خونریزی مداوم می‌تواند باعث کم خونی شود.

عفونت: در برخی موارد، پایین بودن پلاکت خون می‌تواند خطر عفونت را افزایش دهد.

درمان خانگی پایین بودن پلاکت خون

در کنار درمان‌های پزشکی، برخی از روش‌های خانگی نیز می‌توانند به افزایش تعداد پلاکت‌ها کمک کنند. البته قبل از استفاده از هرگونه درمان خانگی، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین C: ویتامین C به تولید پلاکت در مغز استخوان کمک می‌کند. مرکبات، کیوی، توت فرنگی و فلفل دلمه ای منابع خوبی از ویتامین C هستند.

مصرف مواد غذایی غنی از فولات: فولات نیز برای تولید پلاکت ضروری است. اسفناج، لوبیا چیتی و نخود منابع خوبی از فولات هستند.

مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین B12: ویتامین B12 در تولید DNA و RNA سلول‌های خونی نقش دارد. گوشت، ماهی، تخم مرغ و لبنیات منابع خوبی از ویتامین B12 هستند.

مصرف مایعات فراوان: نوشیدن مایعات فراوان به رقیق شدن خون و کاهش خطر خونریزی کمک می‌کند.

پرهیز از فعالیت‌های سنگین: فعالیت‌های سنگین می‌تواند خطر آسیب و خونریزی را افزایش دهد.

استراحت کافی: استراحت کافی به بدن کمک می‌کند تا انرژی خود را برای تولید پلاکت صرف کند.

تشخیص پایین بودن پلاکت خون

تشخیص پایین بودن پلاکت خون معمولاً با انجام آزمایش خون CBC (شمارش کامل خون) انجام می‌شود. در این آزمایش، تعداد پلاکت‌ها در خون اندازه‌گیری می‌شود. اگر تعداد پلاکت‌ها کمتر از حد طبیعی باشد، پزشک ممکن است آزمایش‌های دیگری مانند آزمایش خون لخته شدن، آزمایش مغز استخوان یا سونوگرافی طحال را برای تشخیص علت پایین بودن پلاکت خون تجویز کند.

راههای پیشگیری از پایین بودن پلاکت خون

در بسیاری از موارد، پایین بودن پلاکت خون قابل پیشگیری نیست. اما با رعایت برخی نکات می‌توان خطر ابتلا به این وضعیت را کاهش داد:

رژیم غذایی سالم: مصرف یک رژیم غذایی سالم و متعادل که شامل میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین باشد می‌تواند به سلامت عمومی بدن و تولید پلاکت کمک کند.

پرهیز از مصرف الکل: مصرف الکل می‌تواند به مغز استخوان آسیب رسانده و تولید پلاکت را کاهش دهد.

کنترل وزن: چاقی می‌تواند خطر ابتلا به برخی بیماری‌ها مانند بیماری‌های خودایمنی را افزایش دهد که می‌توانند باعث پایین بودن پلاکت خون شوند.

ورزش منظم: ورزش منظم می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی و کاهش خطر ابتلا به عفونت‌ها کمک کند.

اجتناب از تماس با مواد شیمیایی سمی: قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی می‌تواند به مغز استخوان آسیب رسانده و تولید پلاکت را کاهش دهد.

مصرف داروها با تجویز پزشک: برخی داروها می‌توانند باعث پایین بودن پلاکت خون شوند. بنابراین، همیشه داروها را با تجویز پزشک مصرف کنید و در صورت مشاهده هرگونه عوارض جانبی، به پزشک خود اطلاع دهید.