عوارض کم کاری تیروئید

کم کاری تیروئید یا هیپوتیروئیدیسم وضعیتی است که در آن غده تیروئید به اندازه کافی هورمون تیروئید تولید نمی‌کند. این هورمون‌ها (T3 و T4) برای تنظیم متابولیسم بدن ضروری هستند. متابولیسم فرآیندی است که طی آن بدن غذا را به انرژی تبدیل می‌کند و بسیاری از عملکردهای بدن را کنترل می‌نماید. کمبود هورمون تیروئید می‌تواند تمام عملکردهای بدن را کند کرده و منجر به بروز علائم مختلفی شود. این بیماری در زنان شایع‌تر از مردان است و احتمال ابتلا به آن با افزایش سن بیشتر می‌شود. کم کاری تیروئید اغلب به دلیل بیماری هاشیموتو، یک بیماری خودایمنی که در آن سیستم ایمنی بدن به غده تیروئید حمله می‌کند، ایجاد می‌شود. از دیگر علل کم کاری تیروئید می‌توان به برداشتن غده تیروئید با جراحی، درمان با ید رادیواکتیو، مصرف برخی داروها، کمبود ید و مشکلات غده هیپوفیز اشاره کرد.

عوارض کم کاری تیروئید

اگر کم کاری تیروئید درمان نشود، می‌تواند منجر به عوارض جدی از جمله موارد زیر شود:

بیماری قلبی: کم کاری تیروئید می‌تواند سطح کلسترول خون را افزایش داده و منجر به بزرگ شدن قلب شود.

مشکلات روحی: کم کاری تیروئید می‌تواند باعث افسردگی، اضطراب و کاهش تمرکز شود.

ناباروری: کم کاری تیروئید می‌تواند در تخمک گذاری و باروری اختلال ایجاد کند.

گواتر: کم کاری تیروئید می‌تواند باعث بزرگ شدن غده تیروئید (گواتر) شود.

آسیب عصبی: کم کاری تیروئید می‌تواند باعث بی‌حسی، گزگز و درد در دست‌ها و پاها شود.

میکزدم: کم کاری تیروئید می‌تواند باعث تورم صورت، دست‌ها و پاها شود.

کما: در موارد شدید و درمان نشده، کم کاری تیروئید می‌تواند منجر به کما شود.

علائم کم کاری تیروئید

علائم کم کاری تیروئید می‌توانند بسیار متنوع باشند و از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند. برخی از شایع‌ترین علائم عبارتند از:

خستگی و بی‌حالی

افزایش وزن

عدم تحمل سرما

یبوست

خشکی پوست و مو

افسردگی

اختلال در حافظه و تمرکز

درد مفاصل و عضلات

پریودهای نامنظم یا شدید

کاهش میل جنسی

درمان کم کاری تیروئید

هدف از درمان کم کاری تیروئید، جایگزینی هورمون تیروئید از دست رفته و بازگرداندن سطح هورمون به حالت طبیعی است. این کار معمولاً با مصرف روزانه قرص لووتیروکسین انجام می‌شود. پزشک دوز مناسب دارو را براساس سطح هورمون تیروئید در خون تعیین می‌کند. ممکن است چند هفته یا چند ماه طول بکشد تا علائم کم کاری تیروئید با مصرف دارو بهبود یابند. افراد مبتلا به کم کاری تیروئید معمولاً باید تا آخر عمر دارو مصرف کنند.

علت کم کاری تیروئید

همانطور که پیشتر اشاره شد، شایع‌ترین علت کم کاری تیروئید، بیماری هاشیموتو است. عوامل دیگری نیز می‌توانند در بروز این بیماری نقش داشته باشند، از جمله:

تیروئیدیت: التهاب غده تیروئید که می‌تواند ناشی از عفونت، بیماری خودایمنی یا قرار گرفتن در معرض اشعه باشد.

جراحی تیروئید: برداشتن تمام یا بخشی از غده تیروئید می‌تواند منجر به کم کاری تیروئید شود.

درمان با ید رادیواکتیو: این روش درمانی که برای درمان پرکاری تیروئید استفاده می‌شود، گاهی اوقات می‌تواند منجر به کم کاری تیروئید شود.

برخی داروها: داروهایی مانند لیتیوم، آمیودارون و اینترفرون می‌توانند در عملکرد غده تیروئید اختلال ایجاد کنند.

کمبود ید: ید یک ماده معدنی ضروری برای تولید هورمون‌های تیروئید است. کمبود ید در رژیم غذایی می‌تواند منجر به کم کاری تیروئید شود.

اختلالات هیپوفیز: غده هیپوفیز هورمونی به نام TSH تولید می‌کند که غده تیروئید را برای تولید هورمون تحریک می‌کند. اختلال در عملکرد هیپوفیز می‌تواند منجر به کاهش تولید TSH و در نتیجه کم کاری تیروئید شود.

درمان خانگی کم کاری تیروئید

اگرچه درمان اصلی کم کاری تیروئید مصرف دارو است، اما برخی روش‌های خانگی می‌توانند به کنترل علائم و بهبود عملکرد غده تیروئید کمک کنند:

مصرف غذاهای غنی از ید: ید برای تولید هورمون‌های تیروئید ضروری است. غذاهای دریایی، جلبک دریایی، لبنیات و نمک یددار منابع خوبی از ید هستند.

مصرف سلنیوم: سلنیوم به تبدیل هورمون T4 به T3 کمک می‌کند. آجیل برزیلی، ماهی تن، تخم مرغ و گوشت منابع خوبی از سلنیوم هستند.

مصرف روی: روی برای عملکرد صحیح غده تیروئید مهم است. گوشت قرمز، ماهی، لوبیا و آجیل منابع خوبی از روی هستند.

کاهش استرس: استرس می‌تواند عملکرد غده تیروئید را تحت تأثیر قرار دهد. روش‌های کاهش استرس مانند یوگا، مدیتیشن و ورزش می‌توانند مفید باشند.

خواب کافی: خواب کافی برای سلامت عمومی و عملکرد صحیح غده تیروئید مهم است.

تشخیص کم کاری تیروئید

تشخیص کم کاری تیروئید با انجام آزمایش خون و بررسی سطح هورمون‌های تیروئید و TSH انجام می‌شود. پزشک ممکن است برای بررسی ساختار غده تیروئید، سونوگرافی نیز تجویز کند.

راههای پیشگیری از کم کاری تیروئید

هیچ راه قطعی برای پیشگیری از کم کاری تیروئید وجود ندارد، اما می‌توان با رعایت برخی نکات، خطر ابتلا به این بیماری را کاهش داد:

مصرف کافی ید: مطمئن شوید که به اندازه کافی ید از طریق رژیم غذایی یا مکمل‌ها دریافت می‌کنید.

کنترل استرس: استرس می‌تواند در عملکرد غده تیروئید اختلال ایجاد کند.

ترک سیگار: سیگار کشیدن می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های تیروئید را افزایش دهد.

معاینات منظم: اگر سابقه خانوادگی بیماری‌های تیروئید دارید یا علائم کم کاری تیروئید را تجربه می‌کنید، به طور منظم به پزشک مراجعه کنید.